Bevalling
© De onderstaande basistekst is met toestemming overgenomen van Cattery LJ Bengals en aangepast naar eigen ervaring.
De bevalling nadert
Hoe kunnen we merken dat de poes gaat bevallen? Dit verschilt echt van kat tot kat. Bestond er maar zoiets als een kant en klare handleiding...
Een aantal kenmerken
  • Nesteldrang, verschillende plekken opzoeken en graven in de werpkist.
  • Extreem aanhankelijk gedrag en letterlijk voor je voeten lopen.
  • Je roepen.
  • Verminderde eetlust.
  • Een daling van de buik (kittens dalen in).
  • Met grotere regelmaat naar de kattenbak gaan, veel kleine plasjes, persen en uitvoerig graven.
  • Het verliezen van de slijmprop (dit is niet een echte prop, meer slijmdraden met een lichtroze zweem van wat bloed).
  • Voorweeën, lichte trekkingen van de buik. Vaak spint, melkt of kirt de poes hierbij.
Bengalen bevallen ergens tussen de 61-69 dagen na de eerste dekking. Wanneer de bevalling gaat beginnen daalt haar lichaamstemperatuur, kan ze wat uitvloeiing hebben en zal poeslief haar plekje opzoeken. Dit zal regelmatig niet de plaats zijn die je zelf uitgekozen hebt. Meestal geniet het bed, de bank, de kledingkast of een andere gekke hoek de voorkeur. In discussie gaan helpt meestal niet, zolang de bevallingsplaats niet te onbereikbaar en te koud is, laat haar maar lekker doen. Verplaatsen kan altijd een aantal dagen na de bevalling nog.
Zorg in ieder geval voor goed licht, rust en ruimte voor jezelf. Sommige poezen echter verdragen geen licht tijdens de weeën. Een zaklampje kan uitkomst bieden.
De materialen
De benodigde bevallingsmaterialen liggen klaar. Welke dit zijn is naar eigen inzicht. Natuurlijk kunnen er altijd dingen zijn waarvan iemand anders wel de noodzaak inziet, handel hierin naar eigen inzicht en volg eventueel adviezen op van andere fokkers.
Wij hebben in ieder geval de volgende materialen klaar liggen:
  • Schone onderleggers (drogist)
  • Flanellen en fleecedoeken (overal verkrijgbaar)
  • Hydrofiele handdoeken en washandjes (o.a. HEMA)
  • Flosdraad (drogist) of garen voor het mogelijk moeten afbinden van de navelstreng.
  • Scherp schaartje
  • Alcohol voor ontsmetting van de schaar
  • Betadine
  • Zaklampje
  • Digitale keukenweegschaal, schrift en pen. Om gewichten, geboortetijden, kleuren en geslachten te melden na elke geboorte.
  • Nagellak in meerdere kleuren. Handig wanneer er een nest op komst is waarvan de kittens er allemaal hetzelfde uitzien.
  • Een warmwaterkruik gewikkeld in een doek (drogist) of een snugglesafe.
  • Braun Thermometer PRT1000 met flexibele punt. Meet in 10 seconden de temperatuur. Bij elke drogist verkrijgbaar.
  • Slijmuitzuiger
  • Neusjesreiniger. Gebruik deze zeer voorzichtig en alleen in noodgevallen.
  • Kittenpoedermelk. Voor het geval dat het nodig is. Poedermelk is hanteerbaarder dan de blikjes kant en klaar.
  • Flesjes, speentjes en pipetjes
  • Uterus Tonicum of Utero. Wee-opwekkend en baarmoederopschonend.
  • Nutridrops. Een boost voor de kittens na de geboorte, wekt ook eetlust op.
  • Phytolacca decandra D3 ter bevordering van de melkgift.
  • Venkelthee. Melkgiftbevorderend, diarree voorkomend en algemeen stimulerend voor moeder en kittens.
  • Druivensuiker. Als de bevalling erg lang duurt dan kan je de poes wat druivensuiker of nutri-drops geven voor extra energie. Hills A/D, Royal Canin Feline Veterinary Diet - Convalescence Support Instant Diet (online of via je dierenarts), bouillonpoeder. Als opkikker voor mama na de bevalling. Bouillon ivm zoutgehalte eenmalig.
  • Kinditherm zetpillen. Homeopathisch middel tegen koorts (drogist).
  • Telefoonnummers van de dienstdoende dierenartsen en andere fokkers die bereid zijn bij te staan (eventueel telefonisch) gedurende de bevalling.
De bevalling
Poes ligt met weeën op de plek naar keuze en je zit er naast, lichtelijk zwetend van inspanning, terwijl je nog niets gedaan hebt. Meestal zal alles goed gaan. Ook een onervaren poes zal meestal op haar instincten vertrouwen. Een onervaren poes kan wel eerder in paniek raken omdat dit voor haar de eerste keer is. Kijk naar je poes en ze zal aangeven wat ze wil. Een verzachtende hand op de buik, een kriebel achter haar oor, duisternis of wegwezen. Niet elke kat wil dat je erbij bent. Volg haar hier in. Houdt er rekening mee dat de poes haar pijn op jou kan afreageren en laat dit toe.



Wanneer de echte persweeën beginnen zul je dit goed zien aan de poes, ook zal ze het laten horen. De buik zal sterk samentrekken. Uiteindelijk zal er een vruchtblaas verschijnen, die meestal kapot gelikt wordt door de moeder. Uiteindelijk volgt een kopje of, als je pech hebt, een staartje en 2 pootjes. Vaak worden er ongeveer evenveel kittens in stuitligging geboren als in normale houding. Indien nodig kan je meehelpen door zachtjes mee te trekken tijdens een wee, maar doe dit pas als de kop er geheel uit is. Het meetrekken doe je schuin naar de achterpoten toe. Niet horizontaal of naar boven dus! Wanneer het een stuitbevalling is, wacht dan tot de achterpoten en staart er minstens tot aan het de aanzet van de staart eruit is (begin kontje dus). Doe dit echt met beleid en alleen als de poes het toelaat! Je wilt vanzelfsprekend voorkomen dat ze inscheurt. Als het te lang duurt en de pootjes blauw-paars worden, grijp dan zeker in.

Click voor vergroting
Na de eerste perswee, in geval van het eerste kitten in het nest, dient het kitten binnen een uur geboren te worden. Deze tijd verkort zich tot een half uur bij een volgend kitten. Let wel, deze tijd gaat tellen vanaf de 1e perswee! Tussen 2 kittens kan gerust een aantal uur zitten, soms zelfs een halve dag. Zolang er niet geperst wordt is dit geen extreem probleem. Houdt wel de dierenarts hiervan op de hoogte. Sommige katten stoppen met de bevalling wanneer het onrustig in huis wordt. Zolang er nog niet geperst is zonder dat er een kitten geborenwerd, kan je ervan uit gaan dat zodra het rustig wordt in huis, of het donker wordt, de kat verder gaat. Probeer zoveel mogelijk de rust te bewaren tijdens de bevalling en ga niet slepen met de moeder of de kittens. Dit kan veel stress veroorzaken waardoor de bevalling kan stoppen.

Het vruchtwater is soms wat groen van kleur. Dit is afgebroken bloed. We zien dit vaak bij poezen die overtijd zijn, dus die enkele dagen na de uitgerekende datum bevallen. De uitvloeiing mag nooit stinken. Is dit wel het geval, dan moet je contact opnemen met de dierenarts!

Utero mag nooit gegeven worden voordat het eerste kitten is geboren. Het kan een zetje geven bij 2e of verdere kittens om de weeën sterk genoeg te houden of te stimuleren.

Het kitten is geboren. Meestal zal de poes het grootste deel van het werk op zich nemen.De moeder zal de placenta haastig opeten en tegelijkertijd de navelstreng doorbijten. Het kan even eng zijn of ze wel op tijd ophoudt met schrokken want aan het andere einde van de navelstreng zit het kitten nog vast. Toch zal ik altijd zorgen dat ik direct het vlies om de kop verwijder en met de pink even het bekje navoel. Wanneer een kitten flink piept is het meestal in orde. In het geval dat de moeder niet zelf de navelstreng doorbijt, knijp ik hem, wanneer hij niet meer naklopt, op 2 cm van de buik van het kitten gedurende minimaal 30 seconden heel vast tussen mijn nagels zodat de doorbloeding stopt. Als hij nog niet breekt door mijn nagels, knip ik aan de kant van de placenta de navelstreng door terwijl mijn nagels hem nog dichtdrukken aan de kant van het kitten. Mocht het nog bloeden, dan bind ik de navelstreng strak dicht met flosdraad. Het uiteinde van de navelstreng krijgt altijd een tipje betadine o.a. om een mogelijke streptokok infectie te voorkomen.

Kijk na de geboorte of het kitten levendig is en of er geen slijm of vocht in de luchtwegen zit. Dit kan je horen aan een rochelend geluid bij het kitten of je ziet het kitten 'bellen blazen'. Is dit het geval, veeg dan het kopje goed schoon en droog terwijl u het kitten met het kopje en de neus naar beneden laat hangen of gebruik een slijmzuigertje.

Controleer, als de moeder het toelaat, de placenta op onregelmatigheden en bied deze alsnog aan. Het opeten van de placenta is zowel wee-opwekkend als melkgiftstimulerend. Tel alle placenta's. Voor elk kitten moet er 1 zijn. Bij meer dan 4 kittens kan het opeten van alle placenta's wel enigszins laxerend werken.

Hierna weeg je snel het kitten, spiek even naar het geslacht en leg het terug bij moeders. Alle gegevens noteer je in een schrift, zodat dit naderhand ook nog duidelijk is. Het eventueel merken doe je met nagellak, bij voorkeur op de onderzijde van een pootje of op een nageltje. Het geboortegewicht van bengalenkittens is o.h.a. lager dan bij andere rassen. 80 gram is een prima gemiddelde.

Wanneer de moeder druk is met persweeën voor een volgend kitten, leg je de al geboren kittens tijdelijk even op een warme ingepakte kruik. De kruik moet lekker warm zijn maar zeker niet snoeiheet! Daarna leg je alle kittens weer aan. Meestal moet je ze echt aan een tepel leggen en wachten totdat ze toehappen.


Wanneer alle kittens zijn geboren laat de moeder en kroost lekker met rust. Als de moeder moeite heeft de kleintjes te accepteren, kun je wat boter of room (op kamertemperatuur) op de vachtjes van de kittens smeren, zodat de moeder de kittens zal gaan likken.

Ik verschoon het kraambed niet. Als het erg bloederig of nat is, leg ik er een schone droge doek overheen. Doeken die ik heb gebruikt om evt. de vloer weer wat te fatsoeneren, laat ik liggen. Ook verplaats ik de komende dagen het nest liever niet. De geur moet namelijk voorlopig even in en rond het nest blijven. Dit geeft de minste kans op verstoting, rusteloos slepen en stress. Ook wil je eerst zeker weten dat alle kittens netjes drinken. Kittens die smakkende geluidjes maken en niet verontrustend piepen, drinken meestal goed. Wanneer dit het geval is kun je zelf ook even je ogen sluiten. Nadat mama nog wat lekkers te eten heeft gekregen natuurlijk. Breng dit in het kraambed, want doorgaans verlaat ze dit de eerste tijd niet. Zet nog een schone kattenbak in de buurt. Persoonlijk gebruik ik een bak zonder kap want het zal niet de eerste keer zijn dat ik na een dag moeder met een aantal kittens in de kattenbak vind en de andere kittens eenzaam in de bevallingsdoos.

Een bevallen poes mag nog een 5 tot 8 dagen wat rood blijven vloeien. Daarna wordt het helder en na maximaal acht tot tien dagen verdwijnt het. Is het te veel, gaat het vies ruiken of duurt het te lang, dan kan zijn dat er een kitten in de baarmoeder is achtergebleven of dat baarmoeder en/of het geboortekanaal beschadigingen hebben opgelopen. Dan is er een injectie nodig om de baarmoeder weer goed te doen slinken.


Uiteraard houd je de komende tijd moeder en kittens goed in de gaten. Ze zeggen wel eens dat het niet ongewoon is indien een onervaren moeder haar hele eerste nest verliest. Wanneer jij als fokker weet wat je moet doen en wat vooral niet, op tijd weet in te grijpen mocht het wel fout gaan, dan is dat in principe helemaal niet aan de orde!
Wat kan er fout gaan?
  • Weeënzwakte.
    De persweeën geven niet het resultaat wat gewenst is. Wanneer het een eerste kitten is raden wij aan contact op te nemen met de dierenarts. Meestal zal deze een injectie oxytocine (wee-opwekkend) zetten of meegeven. Deze dient binnen maximaal 45 minuten resultaat geven. Is dit niet het geval loopt het meestal uit op een keizersnee.
  • Vastzittend kitten.
    Vaak gevolg van weeënzwakte. In dit geval worden meestal 2 injecties gegeven, om het half uur. Ook in dit geval zal uiteindelijk een keizersnee het resultaat zijn wanneer er geen reactie volgt.
  • Extreem bloedverlies.
    Dit kan duiden op een al overleden kitten in de buik. De uitdrijving daarvan gaat vaak moeizamer dan van een levend kitten. Bel de dierenarts.
  • Doodgeboren, verminkte, te kleine of niet levensvatbare kittens.
    Hoe vervelend dit ook is, geef de poes een kans om afscheid te nemen en leg deze terzijde. Verminkte kittens zijn doorgaans niet levensvastbaar en kunnen het beste worden ingeslapen. Doe dit ajb dierwaardig via de dierenarts en niet zoals ik wel eens lees, door het kitten nog levend in de vriezer te leggen. Een kitten wat door de moeder genegeerd wordt terwijl ze wel aandacht heeft voor de anderen, is meestal een teken dat het niet goed zit. Besluit je om het zelf te voeden, bedenk dan wat je evt. in leven houdt. Dergelijke kittens moeten, omdat de moeder er niet naar omkijkt, niet alleen gevoed, maar ook gestimuleerd worden om te kunnen plassen en poepen na elke voeding. Mijn ervaring is dat kittens met een geboortegewicht van 55 gram of lager nagenoeg altijd dood gaan. Tussen 55 en 65 gram gaat meer dan de helft dood. Boven de 65 gram blijven ze meestal leven als ze niets onder de leden hebben.
  • Slecht ademend kitten.
    Dit zijn de uitdagingen voor elke fokker. Soms lijkt een kitten dood maar kan dit de sterkste kat van het nest worden. Haal eerst al het slijm uit bek en neus. Dit kan met een slijmzuiger maar ook met de mond. Doe dit met beleid. Wrijf vervolgens stevig het kitten droog met een ruwe handdoek. Ook de buik is hierbij belangrijk. Mocht dit niet het gewenste resultaat geven, sla dan het kitten uit. Wikkel het kitten in een doekje, leg het op de rug in de palmen van je handen met het kopje bij je vingers. Vouw je handen voorzichtig dicht over het kitten. Ga wijdbeens staan en maak een zwaaiende beweging van boven je hoofd naar beneden tussen je benen. Ondersteun met je vingers hierbij wel het hoofdje van het kitten omdat je anders het nekje kunt breken. Evt. vocht in de longen zal er uitgezwiept worden en vaak gaat het kitten door de schrik ademen.
  • Placenta die blijft zitten.
    Een placenta die niet naar buiten komt, of niet in zijn geheel naar buiten komt, kan voor een baarmoederontsteking zorgen. Raadpleeg je dierenarts.
  • Geen melkgift.
    Een moeder die geen melkgift heeft, kan haar kittens niet voeden. Soms lukt het om via het voorzichtig masseren van de buik met warme vochtige doeken de melkgift alsnog op te wekken. Zorg dat iemand je helpt om een volgende doek voor je klaar te hebben zodra jouw doek niet warm genoeg meer is. Via de dierenarts kun je evt. nog een melkgiftstimulerende injectie regelen. Slaat die niet aan, dan zul je zelf, dag en nacht, om de 2 uur de kittens met de fles of sondevoeding moeten voeden.
  • Een zieke moeder.
    Houdt de moeder goed in de gaten. De moeder is vooral in de periode vlak na de geboorte gevoeliger voor infecties. Gaat ze sneller ademen, wordt ze warm of lusteloos, gaat haar afscheiding vies ruiken, heeft het een rare kleur of is het te veel, bel de dierenarts. Als de moeder het toelaat kan je evt. haar temperaturen. Lukt dat niet, de oortjes kunnen een redelijke graadmeter zijn. Die moeten koel aanvoelen. Zijn ze warm, houdt haar dan extra in de gaten. De temperatuur van een poes is gemiddeld een graad hoger dan bij de mens. Tussen de 38.0 - 39.0 is normaal. Een pas bevallen poes kan wel iets verhoging hebben. Laat bij twijfel de dierenarts langskomen. De meeste dierenartsen zijn absoluut bereid een huisbezoek af te leggen bij een pas bevallen poes. Jij als fokker moet bereid zijn de daarvoor extra te berekenen kosten te betalen.
  • Te vroeg / te laat.
    Een bengaal bevalt gemiddeld tussen de 61e en de 69e dag na de eerste dekking. Indien dekkingen gedurende meerdere dagen hebben plaatsgevonden is het mogelijk dat er een aantal kittens iets te vroeg worden geboren. Om die reden laat ik een poes nooit langer dan 4 à 5 dagen bij een kater na de eerste dekking. Komt de bevalling niet zelf op gang, dag 69 is voor mij de allerlaatste dag dat ik een keizersnee laat uitvoeren. De ervaring leert bij andere catteries dat kittens die langer dan 70 dagen blijven zitten, niet meer overleven.

Meer lezen?
Met je bengaal fokken
Marble fokken genetica
Cattery Ifness maakt haar content zelf, of gebruikt een bronvermelding met toestemming. Neem je content over, ook al herschrijf je het, een bronvermelding is wel zo netjes! Wie geen bronvermelding vermeldt, schendt het auteursrecht en is strafbaar. Te gebruiken link:

<a href="http://www.ifness.com/bengaal">© Cattery Ifness</a>